Każdy z pewnością spotkał na drodze cysternę z pomarańczową tabliczką i wypisanymi na niej cyframi. To właśnie oznaczenia ADR. Zanim kierowca wyruszy ze zbiornikiem zawierającym całą tablicę Mendelejewa, należy określić wszystkie istotne zagrożenia według klasyfikacji ADR.
Kody są uznawane w ponad 50 krajach świata. Jednak oznaczenia ADR potrafią sprawiać problemy nawet specjalistom. Tymczasem właściwe przygotowanie dokumentów przewozowych pozwoli uniknąć problemów w transporcie, dotkliwych kar finansowych i przede wszystkim wypadków.
Bezpieczeństwo jest najważniejsze.
Co to jest ADR?
Wielu kierowców, przewoźników, spedytorów i załadowców zastanawia się jak poprawnie czytać tablice ADR. Oznaczenia te są spotykane na pojazdach w całej Europie. A czym właściwie jest ADR?
To międzynarodowa regulacja zasad transportu ładunków niebezpiecznych. Zapisy umowy podlegają obowiązkowej nowelizacji w dwuletnim cyklu. Dzięki nim przepisy są dostosowane do istniejącej rzeczywistości. Oznakowanie ADR to część norm określających załadunek, przewóz i rozładunek ładunków niebezpiecznych.
Regulacja opiera się na hierarchii substancji, która pozwala na rozpoznanie, która klasa ADR jest przedmiotem transportu i jakie zagrożenia może generować. Oznaczenie ADR pozwala na odpowiednie przyporządkowanie substancji w dokumentach przewozowych.
Więcej na temat tego, czym jest ADR przeczytasz w osobnym artykule.
Czym są kody ADR?
Kody ADR umieszcza się z przodu na pojeździe oraz z tyłu na zbiorniku z ładunkiem. Oznaczenia ADR to dwa numery, dzięki którym można zidentyfikować materiał transportowany przez pojazd. To przede wszystkim czterocyfrowy numer UN, który określa jakiej klasy materiały są przewożone oraz jakie zagrożenia związane z nimi mogą wystąpić.
Oprócz UN na tablicach znajduje się też numer HIN, który określa właściwości transportowanego materiału oraz niebezpieczeństwa związane z jego charakterem. Może składać się z dwóch lub trzech cyfr, a także czasem dodatkowej litery. Tablice ADR zawsze prezentują oba numery naraz, przy czym HIN znajduje się w liczniku, a UN w mianowniku.
Co oznaczają cyfry na tablicach ADR?
Oznaczenia na tablicach ADR składają się z kodów. Każdy z osobna oraz ich kombinacje znaczą co innego. Pierwsza cyfra kodów charakteryzuje przewożony materiał. Używa się następujących kodów dla poszczególnych substancji:
- 1 – materiały wybuchowe
- 2 – gaz
- 3 – substancje ciekłe łatwopalne
- 4 – substancje stałe łatwopalne
- 5 – substancje utleniające się, które wzmagają ogień
- 6 – substancje trujące
- 7 -substancje radioaktywne
- 8 – substancje żrące
- 9 – różne materiały niebezpieczne
Pozostałe oznaczenia ADR odnoszą się do rodzaju niebezpieczeństwa i stopnia zagrożenia oraz dodatkowych cech. W przypadku dwukrotnego powtórzenia tej samej cyfry, kod HIN wskazuje wówczas na wzmożone niebezpieczeństwo. Szczegółową wiedzę na temat tablic ADR można zdobyć podejmując kurs ADR.
- 0 – brak dodatkowego zagrożenia
- 1 – wybuchy
- 2 – emisja gazu na skutek ciśnienia lub reakcji chemicznej
- 3 – palność cieczy oraz pary i gazów lub cieczy samonagrzewającej się
- 4 – palność ciał stałych lub samonagrzewających się substancji stałych
- 5 – działanie utleniające (wzmagające ogień)
- 6 – toksyczność
- 7 – radioaktywność
- 8 – działanie żrące, korozyjność
- 9 – ryzyko spontanicznej, gwałtownej reakcji
Kody ADR w praktyce – numer HIN
Rozwinięcie nazwy kodu HIN to angielskie słowa Hazard Identification Number. Skrót pochodzący od pierwszych liter w wolnym tłumaczeniu na język polski oznacza po prostu numer identyfikacji zagrożenia. Pierwsza cyfra HIN oznacza właściwość materiału, a kolejne jedną z dziewięciu wymienionych wyżej kategorii zagrożeń.
Kody ADR w postaci numerów HIN mogą być dwu lub trzycyfrowe. Przykład to np. HIN 30, który oznacza łatwopalny płyn o temperaturze zapłonu od 23°C do 60°, ale także palną ciecz lub ciało stałe w stanie stopionym o temperaturze zapłonu powyżej 60°C, podgrzane do temperatury równej lub wyższej, jak również samozapalny płyn grzewczy.
Z kolei oznaczenie ADR 323 oznacza substancje, które reagują w kontakcie z wodą i wydzielają łatwopalne gazy. Pełną wiedzę na temat klasyfikacji oferują m.in. szkolenia w Dinudis.
Kody ADR w praktyce – numer UN
Jeżeli pojazd przewozi kilka substancji różnego rodzaju, to nadaje im się numerację zgodną z właściwościami przeważającego ładunku. Warto pamiętać, że różne podobne do siebie materiały mogą być klasyfikowane pod zupełnie innymi kodami.
Ma to związek z ich właściwościami. Właśnie dlatego tak ważne są odpowiednie oznaczenia tablic ADR. Właściwe kody ADR powinny się znajdować w dokumentacji przewozowej, jak karta MSDS oraz być dobrze widoczne i czytelne. Numery umieszczone na pomarańczowej tablicy nie powinny być mniejsze niż 12 milimetrów i dzięki temu widoczne z daleka.
Dlaczego kody ADR są tak ważne?
Oznakowanie ADR jest ważne w bezpiecznej organizacji pracy przeładunkowej, jak również w pracy kierowców, a także spedytorów i przewoźników. Jednak najbardziej kluczowa jest kwestia szybkiej likwidacji zagrożenia w razie wypadku.
Właściwie wypełnione dokumenty i odpowiednio oznaczone materiały ułatwiają postępowanie i przyspieszają reakcję odpowiednich służb. Dobrze widoczne tablice ADR i odpowiednie uprawnienia do przewozu materiałów niebezpiecznych uwalniają również od słonych kar finansowych za transport niezgodny z zasadami.